دار عمودی
دار عمودی
این دسته دار همان گونه که از اسمش مشخص میباشد بصورت عمودی نصب میشود و نسبت به دار افقی توسعه یافته‌خیس می باشد.
از دید صورت و همت به چهار گونه تقسیم می شود که عبارتند از:
الف) دار اثبات (فارسی)
ب) دار ترکی (تبریزی)
ج) دار فندک دار
د) دار گردان
الف) دار اثبات فارسی
همان گونه که از نام آن مشخّص میباشد این دسته دارها اثبات می باشند ، بطوری که انتهای پائینی راست‌روها به‌‌‌‌‌اندازه ?? تا ?? سانتی‌متر درون زمین فرو رفته و سفت می شوند در این دسته دار از چلّه‌کشی فارسی استعمال میشود و به خیال و خاطر همین چلّه‌های مازاد روی سردار پیوند خورده و هنگامی قالی بافته شد فعالیت پائین‌کشی (دوخت زنی) که به مهارت خاصی نیاز دارااست، انجام میشود. در این جور دار به طور همزمان با ارتقاء ارتفاع قالی بافته گردیده محل نشسته بافنده نیز تغییر و تحول مینماید. در این مدل دار به جای به کارگیری از نیمکت از دو نردبان و یک تخته مسطح استعمال میگردد و همزمان با ارتقا بافت محل نشستن بافنده نیز بالا می‌رود و بافنده همواره اشراف خویش را بر روی قالی مراقبت می نماید. از این مدل دار در بخش ها فارسی و برای بافتن فرش‌های وسیع و دقیق استعمال میگردد.
ب) دار ترکی (تبریزی)
این دسته دار از سردار، زیردار، راست‌روها، اساس، هاف و نیمکت تشکیل‌شده میباشد. در‌این جور از دار چلّه‌ها به دور سردار و زیردار پیچیده می شوند و به جهت این که بطور تروتمیز قالی بافته گردیده به وسیله کار پائین‌کشی به پشت دار منتقل میگردد محل نشستن بافنده اثبات میباشد و با آن می‌قدرت قالی که ارتفاع آن یه خرده کمتر از ? برابر ارتفاع دار باشد بافت. برحسب اینکه از محصول چوب یا این که فلز باشد فعالیت شل و ول و محکم کردن تارها بوسیله پیج یا این که گوه فیس میگیرد.
ج) دار فندک دار
فندک (بندک) عبارتست از میله‌ای موازی سردار که بوسیله دو پیچ به سردار وصل میگردد و چلّه‌ها به جای عبور از روی سردار از روی فندک عبور داده می گردند از این مدل اضافه در بخشها غرب سرزمین به کار گیری میشود.
د) دار گردان
یک کدام از اشکال دارهای عمودی میباشد که سردارو زیردار با امداد اهرم حول محور خویش میچرخند و چلّه‌های مازاد روی سردار پیچیده میگردند و با بافته شدن قالی چلّه‌های مازاد از روی سردار گشوده گردیده و قالی بافته گردیده روی زیردار پیچیده میشود. و برای وا رفته و محکم کردن چلّه‌ها از اهرم‌های مختص به کارگیری می شود به‌این رخ که روی سردار دوتا رخنه عمود بر هم موجود هست که با عبور دادن اهرم در درون یک کدام از ترک‌ها و کشیدن مداوم اهرم و تکرار این فعالیت تارها را محکم میکنند و رمز اهرم به پائین راست‌روها مهار میگردد. یکی‌از مزایای این مدل دار در این میباشد که قالی با درازای دلخواه تا 15 - ?? متر را می‌اقتدار بافت سوای اینکه نیاز به داری با ارتفاع بلند باشد.