مقالات قالیشویی

قالیشویی مشهد

 

درین ورقه بعضی اصطلاحات جانور در نقشه فرش و بافت تابلوفرش توضیح داده شده‌است.


فرش :
واژه‌ای میباشد عربی و به هر آنچه که گستردنی یا این که پهن کردنی باشد گفته می‌گردد متساوی فارسی آن قالی، قالی‌کوچک و ... هست.


مقاط :
در هر جور فرش یا این که تابلوفرش، اصطلاحی به اسم مقاط موجود است که در معنای 12000 گره می باشد. یعنی هر فرش که دارنده 5 مقاط باشد در معنای آن میباشد که تعداد گره آن فرش 12000 ضرب در 5 عدد گره است.
هرچه تعداد مقاط در یک فرش طولانی تر باشد یعنی تعداد گره های آن فرش طولانی تر است و در سود زحمتی که بافنده برای بافت آن فرش کشیده بیش تر بوده و در فیض بها فرش نیز فراتر میباشد.
برای احتساب مقاط یک فرش بایستی (تعداد رج) را در (تعداد گره در هر رج) ضرب کرده و نتایج را بر 12000 تقسیم فرمایید. به عنوان مثال در شرایطی که یک فرش دارنده 800 رج باشد و در هر رج 600 گره وجود داشته باشد، مقاط آن فرش به‌این فیس اکانت می‌شود که 800 را در 600 ضرب می‌کنید و نتیجه ها را بر 12000 تقسیم می کنید. 12000 / 600 * 800 که میگردد 12000 / 480000 و نتایج این تقسیم می‌شود 40. یعنی این فرش دارنده مقاط 40 می باشد.


رجشمار :
به تعداد رجهای بافته گردیده (یا این که گره‌های زده گردیده) در یک گره ذرعی رجشمار میگویند. اندازه گره ذرعی بستگی به سبک بافت فرش (آذری یا این که فارسی) دارااست. در یک تمجید دیگر، تعداد گره های بافته گردیده در هر 7 سانتیمتر را رجشمار مینامند.
رجشمارهای معمول در بازار کشور ایران 40 ، 46 ، 50 ، 60 ، 70 و 80 هستند. به عنوان مثال فرشی که با رجشمار 46 بافته گردیده، در هر 7 سانتیمتر از فرش، 46 گره زده شده‌است.


دار :
به دستگاه قالیبافی برای چله کشی و بافت که از چوب یا این که فلز تنظیم گردیده باشد اصطلاحاً دار گفته میگردد که اجزا آن عبارتند از: سردار زیردار و راست روها. دارها بسته به طریق قرار به چنگ آوردن بر روی زمین به انوع عمودی و افقی و غیره تقسیم میشوند.


خامه :
اصطلاحاً در هنر فرشبافی به نخ پشمی آیتم به کارگیری برای پرزهای فرش میباشد که به طور دو لا‌به‌لا تنظیم می‌گردد خامه گفته میشود.


متریک :
واحد اندازه‌گیری ضخامت خامه پشمی آیتم مصرف در قالیبافی میباشد. به عدد طولی خامه پشمی یک لابه‌لا بر حسب متر که وزن آن یک گرم باشد می گویند لذا هر چه عدد متریک اضافه بشود خامه پشمی یک لابه‌لا دقیق‌خیس می گردد. متداولترین اعداد متریک در خامه‌ها 3 الی 10 میباشند.


تار (چله) :
نخهایی میباشند نازک، تعدادی لا‌به‌لا گردیده و مالامال پیچ و خم که معمولاً از محصول پنبه بوده و برای بافت فرش باید بر روی دار بطور عمودی نصب گردند و وظیف آن مراقبت گره‌های فرش میباشند. متاع چله‌ها برای فرشهای ریزبافت به خواسته برخورداری از استحکام لازم، ابریشمی تعیین میگردند و در فرشهای بافت بخشها عشایری و روستایی فرآورده چله‌ها را به دلیل مقاومت بیش تر در قبال سوز و سرما و رطوبت و همینطور تولید نرمی و انعطاف لازم در فرش که برای کوچ کردن امری ضروری میباشد از پشم تعیین مینمایند.


پود :
پودها نیز معمولاً از کالا پنبه هستند و به طور افقی در بافت فرش به کارگیری می گردند و وظیفه آن حفظ چله‌ها در کنار یکدیگر میباشد پودها را معمولاً به دلیل رویت بهتر (در لابلای چله‌ها) و رفع توده‌شدگی رنگ میکنند که‌این رنگرزی نیز به جهت مقرون به صرف بودن و آسانتر بودن با نیل رخ می‌پذیرد. پودها بسته به محل عبور آن‌ها از بالا یا این که ذیل ضربدری و یا این که ضخامت آنان به اشکال مختلفی تقسیم می شوند.


ذرع :
واحد اندازه‌گیری ارتفاع فرش از قدیم می باشد که در بخش ها ترکی باف مساوی 112 سانتیمتر و بخش ها فارسی‌باف هم اندازه 104 سانتیمتر و در بخشها کرمانی‌باف 108 سانتیمتر میباشد.


ترنج :
به بخش مرکزی فرش که معمولاً مدور یا این که بیضی صورت میباشد ترنج گفته میشود.


سرترنج :
معمولاً در بالا و انتهای طرح ترنج، قالبی به همدم اجزا طرح کشیده می شود که اصطلاحاً به آن‌ها سرترنج میگویند